Wie een dutje doet overdag, kan er ’s avonds een stuk beter tegenaan.
Tien tot twintig procent van de Belgische bevolking slaapt slecht. We slapen vooral te weinig. Veel mensen, veelal diegenen met een drukke job, slapen ’s nachts hooguit zes, zeven uur en krijgen overdag af te rekenen met dipjes. In plaats van die te lijf te gaan met sloten koffie, is het efficiënter om tijd te maken voor een zogenaamde powernap. Een dutje overdag. Eens de dagtaak erop zit, een halfuurtje in of op het bed liggen of indommelen in de zetel, doet wonderen. Het is een goede manier om ’s avonds weer fit te zijn, en om achterstallige slaap in te halen. Want bij elkaar opgeteld, komt men ook op die manier aan de nodige uren slaap.
Natuurlijk vraagt het wat organisatie om tijd te maken voor een dutje. Tijdens het werk is dutten doorgaans niet gepermitteerd. En ouders met schoolgaande kinderen kunnen het zich vaak niet veroorloven om na het werk een powernap te doen. Wat ze wel kunnen doen is afwisselen: rekening houdend met hun partner (in zoverre die aanwezig is tenminste) en zijn of haar slaapbehoefte en/of agenda. Wanneer er gedurende de week een slaaptekort ontstaat bij beiden, kan, afhankelijk van de taakverdeling en de plannen van de avond, de ene of de andere partner zich een half uurtje terugtrekken. Ook het weekend kan zich lenen tot afwisselend uitslapen. Over slapen moet onderhandeld worden. Mensen moeten leren opkomen voor hun slaapbehoefte.
Het is van belang omstandigheden te creëren die een powernap mogelijk maken. Een krijsende baby, slapen in een ruimte waar de televisie aanstaat, je terugtrekken op een moment dat je partner dat niet ziet zitten, staan een verkwikkend hazenslaapje in de weg. Om het rustmoment te optimaliseren, moet je je kunnen terugtrekken in een optimale slaapomgeving met goede afspraken met de huisgenoten. Zorg voor een rustige slaapkamer met weinig afleiding, een goed bed, een comfortabele matras, een koele temperatuur, voldoende zuurstof, een donkere omgeving en een minimum aan geluidsprikkels. Van slaapkamer wisselen, de gordijnen voeren, oordopjes of oogklepjes gebruiken zijn aanpassingen die niet veel investering vragen, maar het verschil kunnen maken.
Slapen is geen tijdverlies, integendeel. De meest gangbare verklaring voor onze behoefte aan slaap is wel dat we onze hersenen de gelegenheid moeten geven informatie te verwerken. Wanneer we slapen zijn onze hersenen met tussenpozen buitengewoon actief, dat blijkt uit onderzoek in slaaplabs. Aangenomen wordt dat er op die momenten volop informatie wordt uitgewisseld tussen verschillende delen van het brein: gegevens worden geordend en gearchiveerd. Dat vraagt energie en daarom moet het lichaam even lamgelegd worden. Dromen zou een weerspiegeling zijn van het verwerken van informatie.
Dat we slaap nodig hebben om onze hersenen te laten recupereren, blijkt duidelijk uit de gevolgen van slaaptekort. Wie te weinig uren onder de wol kruipt, krijgt af te rekenen met concentratieverlies en geheugenproblemen. Meer nog, bij een te groot slaaptekort gaan mensen onsamenhangend brabbelen en zelfs hallucineren. Hoe lang een mens het precies kan uithouden zonder slaap is niet bekend. Uit dierexperimenten blijkt dat ratten na 21 dagen zonder slaap het bijltje erbij neerleggen.
Mensen die zogezegd toekomen met weinig slaap, doen vaak dutjes overdag. Het overgrote deel van ons heeft zeven tot acht uur slaap nodig. Die uren hoeven niet noodzakelijk in één keer gedurende de nacht te worden opgenomen. Het komt er op neer om de slaapbehoefte per etmaal in te vullen. Voor zowel geestelijk als het lichamelijk welzijn vormt het geen probleem om de slaapbehoefte in blokjes te delen. Men spreekt dan van gefragmenteerd slapen. Van Winston Churchill is bekend dat hij tot een gat in de nacht doorwerkte, en in de vroege ochtend ook actief was. Hij sliep niet zoveel uren ’s nachts, maar ging wel overdag een paar uur onder zeil, en kwam op die manier toch aan voldoende slaapuren.
Naarmate mensen ouder worden, slapen ze minder goed ’s nachts en neemt de behoefte aan dutjes overdag toe. Met de ouderdom verandert het slaappatroon: we slapen minder gemakkelijk in en minder diep. Dat leidt tot een gemis aan slaap overdag dat perfect kan opgevangen worden met dutjes.
Natuurlijk vraagt het wat organisatie om tijd te maken voor een dutje. Tijdens het werk is dutten doorgaans niet gepermitteerd. En ouders met schoolgaande kinderen kunnen het zich vaak niet veroorloven om na het werk een powernap te doen. Wat ze wel kunnen doen is afwisselen: rekening houdend met hun partner (in zoverre die aanwezig is tenminste) en zijn of haar slaapbehoefte en/of agenda. Wanneer er gedurende de week een slaaptekort ontstaat bij beiden, kan, afhankelijk van de taakverdeling en de plannen van de avond, de ene of de andere partner zich een half uurtje terugtrekken. Ook het weekend kan zich lenen tot afwisselend uitslapen. Over slapen moet onderhandeld worden. Mensen moeten leren opkomen voor hun slaapbehoefte.
Het is van belang omstandigheden te creëren die een powernap mogelijk maken. Een krijsende baby, slapen in een ruimte waar de televisie aanstaat, je terugtrekken op een moment dat je partner dat niet ziet zitten, staan een verkwikkend hazenslaapje in de weg. Om het rustmoment te optimaliseren, moet je je kunnen terugtrekken in een optimale slaapomgeving met goede afspraken met de huisgenoten. Zorg voor een rustige slaapkamer met weinig afleiding, een goed bed, een comfortabele matras, een koele temperatuur, voldoende zuurstof, een donkere omgeving en een minimum aan geluidsprikkels. Van slaapkamer wisselen, de gordijnen voeren, oordopjes of oogklepjes gebruiken zijn aanpassingen die niet veel investering vragen, maar het verschil kunnen maken.
Slapen is geen tijdverlies, integendeel. De meest gangbare verklaring voor onze behoefte aan slaap is wel dat we onze hersenen de gelegenheid moeten geven informatie te verwerken. Wanneer we slapen zijn onze hersenen met tussenpozen buitengewoon actief, dat blijkt uit onderzoek in slaaplabs. Aangenomen wordt dat er op die momenten volop informatie wordt uitgewisseld tussen verschillende delen van het brein: gegevens worden geordend en gearchiveerd. Dat vraagt energie en daarom moet het lichaam even lamgelegd worden. Dromen zou een weerspiegeling zijn van het verwerken van informatie.
Dat we slaap nodig hebben om onze hersenen te laten recupereren, blijkt duidelijk uit de gevolgen van slaaptekort. Wie te weinig uren onder de wol kruipt, krijgt af te rekenen met concentratieverlies en geheugenproblemen. Meer nog, bij een te groot slaaptekort gaan mensen onsamenhangend brabbelen en zelfs hallucineren. Hoe lang een mens het precies kan uithouden zonder slaap is niet bekend. Uit dierexperimenten blijkt dat ratten na 21 dagen zonder slaap het bijltje erbij neerleggen.
Mensen die zogezegd toekomen met weinig slaap, doen vaak dutjes overdag. Het overgrote deel van ons heeft zeven tot acht uur slaap nodig. Die uren hoeven niet noodzakelijk in één keer gedurende de nacht te worden opgenomen. Het komt er op neer om de slaapbehoefte per etmaal in te vullen. Voor zowel geestelijk als het lichamelijk welzijn vormt het geen probleem om de slaapbehoefte in blokjes te delen. Men spreekt dan van gefragmenteerd slapen. Van Winston Churchill is bekend dat hij tot een gat in de nacht doorwerkte, en in de vroege ochtend ook actief was. Hij sliep niet zoveel uren ’s nachts, maar ging wel overdag een paar uur onder zeil, en kwam op die manier toch aan voldoende slaapuren.
Naarmate mensen ouder worden, slapen ze minder goed ’s nachts en neemt de behoefte aan dutjes overdag toe. Met de ouderdom verandert het slaappatroon: we slapen minder gemakkelijk in en minder diep. Dat leidt tot een gemis aan slaap overdag dat perfect kan opgevangen worden met dutjes.
bron; knack.be
Reacties
Een reactie posten